check_box_outline_blank zoom_in zoom_out
SDS VD D 1 8-1

Les sources du droit suisse, XIXe partie : Les sources du droit du canton de Vaud, D. Répression de la sorcellerie en Pays de Vaud (XVe–XVIIe siècles), Tome 1 : le registre Ac 29 des ACV, von Pau Castell Granados, Gwendolin Ortega und Martine Ostorero

Zitation: SDS VD D 1 8-1

Lizenz: CC BY-NC-SA

Procès de sorcellerie intenté contre Jaquette Pelorinaz, de Martigny

1459 April 25 – Mai 10. Château de Martigny

Jaquette Pelorinaz, de Martigny, arrêtée le 4 avril 1459, comparait le 25 avril 1459 devant le vice-inquisiteur [et représentant de l’évêque de Sion] Pierre Ginod, au château de Martigny. Après la quatrième monition et à la demande du procureur de la foi Victor Massenet, la sentence interlocutoire est rendue par la cour le 28 avril et exécutée le lendemain. L’inculpée avoue et dénonce au total 12 personnes (8 hommes, dont 3 déjà défunts ; et 5 femmes, dont 2 déjà défuntes). Le 1er mai, suite à la confirmation des aveux, le lieutenant de l’inquisiteur conclut le procès. Le 5 mai, Jaquette ratifie à nouveau ses aveux devant le vicaire épiscopal Pierre Cochard. La sentence est rendue le 10 mai au cimetière de l’église paroissiale de Martigny. Jaquette est condamnée à la confiscation de ses biens et à la remise au bras séculier pour être punie, ainsi que deux autres femmes, Michelle de Villa et Agnès de Luchia. Elles sont mises au bûcher le jour même.

Bien que ce procès concerne le Valais savoyard et le diocèse de Sion, il a été réuni au registre ACV, Ac 29, qui contient majoritairement des procès relatifs au diocèse de Lausanne et au pays de Vaud. Les éditeurs respectent ainsi l’unité codicologique du registre.

Le procès de Jaquette Pelorinaz occupe les pages 92 à 103 du registre Ac 29 ; les pages 101 à 103 ont été laissées en blanc. Le notaire et clerc François Bosset rédige chacune des étapes du procès et il s’intitule « scriba inquisitionis », mandaté par le vice-inquisiteur Pierre Ginod. Les lignes correspondant aux aveux et à leur confirmation par l’accusée (« responsio, repetitio et ratificatio ») sont rédigées par une deuxième main anonyme ; il s’agit vraisemblablement de celle du notaire Jean de Loes, de Sembrancher, dont François Bosset aurait validé les écrits de la signature de son propre nom. Cette deuxième main se rapproche beaucoup de celle, aussi anonyme, qui a écrit la sentence, conservée indépendamment du procès dans le fonds factice des Archives de Martigny-Mixte.

Editionstext

[Registraturvermerk am linken Rand von Hand des 20. Jh.:] 1459 avril 25Datum: 25.4.1459

Processus contra Jaquetam PelorinazPerson: ,
suspectam de secta heretice pravitatis


Anno Domini millesimo IIIIC LIXno et die vicesima quinta mensis
aprilis
Originaldatierung: 25.4.1459
, in castro MartigniaciAusstellungsort: 1, vigore assignacionis facte comparet
coram venerabili et egregio viro fratre Petro GinodiPerson: , ordinis fratrum
Predicatorum
Organisation:
, sacre theologie professore, locumtenente reverendi patris
hereticeque pravitatis inquisitorisBegriff: a sancta Sede apostolica specialiter deputati
in diocesibus SedunensiOrt: , LausannensiOrt: et GebennensiOrt: , necnon eciam vicesgerente
in hac parte auctoritate sibi commissa reverendi in ChristoPerson: patris et domini
domini VualteriiPerson: , Dei et apostolice Sedis gracia episcopiBegriff: SedunensisOrganisation: , comitisBegriff:
et prefectiBegriff: VallesiiOrt: , videlicet dicta Jaqueta PelorinaPerson: , de RaspisOrt: 2,
parrochie MartigniaciOrt: , suspecta de crimine hereticeBegriff: pravitatis.

Quequidem JaquetaPerson: promisit et juravit juramento suo corporali,
tactis Dei euvangeliis per eandem in manibus prefati domini
locuntenentisAuffällige Schreibung, et sub pena habere delictum pro confesso de quo
inculpatur et est supecta si de perjurio convicta fuerit.

Interrogata an sciat causam sue detencionis, que JaquetaPerson: dicit
quod non.
Qui prefatus dominus vicarius sibi JaquetePerson: notifficavitAuffällige Schreibung
quod est detenta pro crimine heresis et appostassieBegriff: Auffällige Schreibung de quo inculpatur
et tenetur pro suspecta, presentans prefatus dominus vicarius dicte
JaquetePerson: presenti et audientKorrektur überschrieben, ersetzt: dai eamque diligenter exortatus est quod si
voluerit confiteri, dicere et declarare veritatem quam sciverit de et
super dicto heresis crimine, se offert sui parte necnon prefati domini SedunensisOrganisation:
episcopi sibi facere misericordiam de jure redeuntibus et penitentibus
ad sanctam matrem Ecclesiam, puro corde et fide non ficta, promissam facere
et concedere auctoritate dicti inquisicionis officii.
Quequidem JaquetaPerson: dicit
et respondit se numquam fuisse nec esse de sectaBegriff: hereticorumBegriff: et non indigere
propter hoc de misericordia sibi supra presentata.
Quibus auditis, prefatus
dominus locuntenensAuffällige Schreibung quo supra nomine dictam JaquetamPerson: pro prima monicioneBegriff:
juridica monuit et diligenter, ut convenit, exortatus est ut ipsa
JaquetaPerson: hinc ad diem jovis proximam XXVI dicti mensis aprilisDatum: Donnerstag, 26.4.1459, hora none,
super premissis advertere velit et compareat personaliter coram prefato domino locumtenente
in ipsiusque presencia omnimode confiteatur veritatem de et super dicto crimine
heresis de quo est inculpata et tenetur pro suspecta, presentans ut supra
sibi JaquetePerson: misericordiam sancte matris Ecclesie que redeuntibus et penitentibus,
puro corde et fide non ficta, est promissumAuffällige Schreibung.
De quibus premissis omnibus
prefatus dominus b locumtenens michi notario subscripto peciit litteram testimonialem,
presentibus ad hec vocatis et rogatis, videlicet venerabilibus religiosis Petro VuilliensPerson: et Petro
Rolaz
Person:
, canonicis Montis JovisOrt: , Jacobo de FausonayPerson: , Johanne de BertholinisPerson: , Johanne
de Prato
Person:
, Perrodo MorandiPerson: , Rolando de BasqueriaPerson: et pluribus aliis testibus etcAbkürzung.

[Unterschrift:] Franciscus BossetiPerson:
Notarzeichen
[S. 93]Seitenumbruch

Secunda monicioZentriert


Anno et loco quibus supra et die vicesima sexta mensis aprilisOriginaldatierung: 26.4.1459,
vigore assignacionis suprascripte comparuit personaliter eadem
JaquetaPerson: coram venerabili religioso fratre Victore MacenetiPerson: ,
ordinis fratrum PredicatorumOrganisation: 3, in decretis baccallarioAuffällige Schreibung et ad hoc
missisKorrigiert: missoc per egregium fratrem Petrum GinodiPerson: predictum, locuntenentem
ut supra.
Quiquidem frater VictorPerson: , procurator fideiBegriff: quo supra nomine sibi
JaquetePerson: misericordiam Ecclesie in forma juris presentavit si
puro corde, fide non ficta, redire vellet ad gremium sancte matris
Ecclesie et omnimodam dicere veritatem de se et suis complicibus.

Que dicta JaquetaPerson: respondit eidem fratri VictoriPerson: se nichil scire
de hiis de quibus inquirebatur contra eam.
Quibus auditis
per dictum fratrem VictoremPerson: , assignavit eidem JaquetePerson: horam, videlicet
ad eandem diem, hora vesperorum, coram ipso personaliter compariturKorrigiert: amd pro
tercia [monicione]Auslassung, sinngemäss ergänzte, ut sibi f veritatem diceret de hiis de quaAuffällige Schreibung inculpatur.

De quibus premissis omnibus dictus g frater VictorPerson: quo supra
nomine michi notario subscripto peciit litteram testimonialem,
presentibus Ansermo AlbiPerson: , de Sancto BrancherioOrt: , et Johanne BasPerson: , famulo castellani.

[Unterschrift:] Franciscus BossetiPerson:
Notarzeichen

Tercia monicioBegriff: Zentriert


Anno, indicione, dieOriginaldatierung: 26.4.1459, loco et coram testibus quibus supra,
vigore assignacionis suprascripte comparuit personaliter eadem
JaquetaPerson: coram prefato domino locuntenenteAuffällige Schreibung.
Quiquidem
locumtenens sibi JaquetePerson: misericordiam Ecclesie in forma juris
presentavit si puro corde, fide non ficta, redire vellet
ad gremium sancte matris Ecclesie et omnimodam dicere veritatem
de se et suis complicibus.
Que dicta JaquetaPerson: respondit
eidem domino locumtenenti se nichil scire de hiis de quibus
inquirebatur contra eam.
Quibus auditis, dictus dominus
locumtenens assignavit eandem JaquetamPerson: , ad diem sabbati sequentis
XXVII dicti mensis
Datum: Samstag, 27.4.1459
4 personaliter comparituram, coram ipso domino locumtenente,
etcAbkürzung.
De quibus premissis omnibus et singulis prefatus dominus locumtenens
michi notario subscripto peciit litteram testimonialem, presentibus quibus
supra.
[S. 94]Seitenumbruch

Quarta monicioBegriff: ex habundantiZentriert


Anno et loco prenotatis et die sabbati vicesima septima mensis
aprilis
Originaldatierung: 27.4.1459
5, vigore assignacionis prescripte comparuit
personaliter eadem JaquetaPerson: coram prefato domino locumtenente.
Quiquidem
locumtenens sibi JaquetePerson: pro ultimo dictarum monicionum termino et
ex habundanti, quia misericordia sancte matris Ecclesie est major
quam malicia et peccatum, dicte JaquetePerson: misericordiam Ecclesie
in forma juris presentavit si tamen puro corde, fide non ficta,
redire vellet ad gremium sancte matris Ecclesie et omnimodam dicere
veritatem de se et suis complicibus.
Que dicta
JaquetaPerson: respondit eidem domino locumtenenti se nichil scire de
hiis de quibus inquirebatur contra eam.
Quibus auditis,
dictus dominus locumtenens assignavit eandem JaquetamPerson: ad dies
sequentes coram ipso personaliter comparituram ad inquirendum
in propriam personam eiusdem JaquetePerson: secundum formam juris
pro veritate ex ore suo habenda, alias dicturam et proposituram
causam justam et racionabilem, si quam habeat, quare in
propriam personam eiusdem inquiri non debeat, instante procuratore
fidei, ulteriusque processurum, ut fuerit racionis.
Datum die
et anno quibus supra
Originaldatierung: 27.4.1459
6, in castro MartigniaciAusstellungsort: , presentibus ad hec
vocatis testibus Jacobo CavelliPerson: , clericoBegriff: et notarioBegriff: publico, et Johanne
Bas
Person:
, famulo castellani.

[Unterschrift:] Franciscus BossetiPerson:
Notarzeichen

Sentencia interlocutoriaBegriff: Zentriert


Anno, die et locoOriginaldatierung: 27.4.14597 prenotatis comparuit in castro MartigniaciAusstellungsort:
dicta JaquetaPerson: assignata coram nobis et interrogata si et
desuper hiis de quibus intitulabatur et inculpabatur veritatem
dicere vellet.
Que respondit se de dicta materia nichil
scire nec scire velle.
Quibus auditis, dictus dominus locumtenens
interrogavit eam si aliquos inimicos capitales haberet
et a testimonio repellere vellet.
Que respondit et dicit quod
non.
Et insuper interrogata si se deffendere super hiisKorrektur überschrieben, ersetzt: hoch
[S. 95]Seitenumbruchvellet et ad suas deffensiones admitti, que dixit se
esse bonam et perfectam et aliud nichil dixit.
Quibus
suis responsionibus auditis, prefatus frater Victor MactenetiPerson: ,
jurisperitus et baccallarius in decretis, procurator fidei, attentis
accusacionibus, variacionibus, indiciis et famamKorrigiert: famai magno
tempore contra eandem JaquetamPerson: laborantibus, peciit in
eius personam inquiri, donec et quousque veritas ex ore eius
haberetur.
Nos igitur frater Petrus GinodiPerson: , sacre
theologie professor, vicarius locuntenens reverendi patris,
fratris Reymondi de RotaPerson: , ordinis fratrum PredicatorumOrganisation: , in
diocesibus LausannensiOrt: , GebennensiOrt: et SedunensiOrt: inquisitoris
auctoritate apostolica specialiter deputati, necnon et auctoritate reverendi
in ChristoPerson: patris et domini domini Vualterii de SupersaxoPerson: ,
Dei et apostolice Sedis gracia episcopi SedunensisOrganisation: , in hac parte
michi concessa usque ad sentenciam diffinitivam exclusive,
ut patet per publicum instrumentum receptum per
venerabilem virum dominum Leonardum PrepositiPerson: , canonicumBegriff: ecclesie
SedunensisOrt: et procuratorem dicti reverendi domini SedunensisOrganisation: , habito
consilio cum libris et peritis, te JaquetamPerson: , attentis diffamacionibus et maxima infamia contra te magno tempore
laborante, perjurio et indiciis magnis et claris contra
te laborantibus, in propriam personam inquiri, instante procuratore
fidei, declaramus et ordinamus donec et quousque veritas
ex ore tuo habeatur, citra tamen mortis periculum, sanguinis
effusionem, membrorum mutillacionem, de quibus sollemniter
protestamur.
Datum in castro MartigniaciAusstellungsort: , die et anno premissisOriginaldatierung: 27.4.14598,
presentibus ad hec vocatis testibus, videlicet nobili Jacobo ExchamperiiPerson: ,
venerabilibus religiosis domino Petro VuilliensPerson: et domino Petro
Rola
Person:
, canonicis Montis JovisOrt: , nobili Henrico de FausonayPerson: , Ansermo
Albi
Person:
, BertholetoPerson: de AntronazOrt: , Johanne de DrapelloPerson: et Perrodo
Morandi
Person:
.

[Unterschrift:] Franciscus BossetiPerson:
Notarzeichen
[S. 96]Seitenumbruch

jResponsio facta per Jaquetam PerolinazPerson:
inquisitam.
Zentriert
9

[Marginalie am linken Rand:] Accusati
kAnno Domini millesimo CCCCLIXo et die ultima mensis aprilisOriginaldatierung: 30.4.1459, vigore assignacionis
prescripte comparuit coram prefato domino locumtenente domini inquisitoris
prenominata Jaqueta PerolinazPerson: inquisita.
Quiquidem dominus locumtenens
interrogavit dictam JaquetamPerson: an velit confiteri et declarare veritatem
quam sciverit de et super crimine heretice pravitatis de quo est inculpata,
deffamatataBegriff: Korrigiert: diffamatal et suspecta.
Que JaquetaPerson: , liberata ab omni vinculo
carceris, tortureBegriff: et questionis, dicit, confitetur et deponit verum esse
quod quadam vice, diu est, et non recordatur de tempore, ut dicit, Johannetus
Falquet
Person:
quondam, eiusdem secte heretice pravitatis, sibi dixit quod iret ad domum
ipsius JohannetiPerson:  ; et venit eadem JaquetaPerson: , et dum fuit ante domum dicti
JohannetiPerson: , reperit ibi dictum JohannetumPerson: et quendam hominem nigre
speciei. Qui JohannetusPerson: dixit dicte JaquetePerson:  : « Venisti huc ; opportet quod
tu maneas nobiscum »
. Et adinvicem habuerunt multa verba.
Deinde idem JohannetusPerson: dixit dicte JaquetePerson:  : « Opportet quod tu te reddas
isti homini et habebis multa bona et omnia que volueris »
. Que JaquetaPerson: ,
instigante dicto Johanneto FalquetiPerson: quondam, fecit homagium dicto homini nigre
speciei.
InterrogataKorrektur überschrieben, ersetzt: usm qualis erat homo ille, dicit quod erat dyabolusBegriff: .
Interrogata quo nomine vocabatur, dicit quod vocabatur BocharPerson: Sprachwechsel: Französisch, prout
sibi dixit.
Interrogata qualiter scit quod erat dyabolus, dicit quod eum
cognovit in specie et eciam in actibus suis.
Interrogata quomodo
fecit homagium, dicit quod dedit sibi osculum in culo. Deinde,
instigante dyabolo et Johanneto FalquetiPerson: predicto quondam, negavit Deum
et fidem catholicam et sacramenta Ecclesie et pro homagioBegriff:
sibi dyabolo in specie qua supra donavit grossum digitum, et
ipse dyabolus in specie qua supra mordidit digitum sibi donatum.

Interrogata in quo loco fuit in secta hereticorum, dicit quod fuit
pluries in domo dicti JohannetiPerson: .
Interrogata qui erant presentes,
dicit quod erat dictus BocharPerson: Sprachwechsel: Französisch, quedam mulier vocata BerengizPerson: Sprachwechsel: Französisch
quondam, Johannetus FalquetPerson: quondam, AnthoniaPerson: , uxor JoJohannis de MollendinoPerson: quondam,
AgnexPerson: , uxor Johannis de LuchiaPerson: , Michalla de VillaPerson: 10, Perretus
Abbatis
Person:
, Johannetus JorenPerson: quondam, PPetrus de LeschelleyrSprachwechsel: FranzösischPerson: , et plures
alii, in numero circa XVIII personarum, de quorum nominibus ad presens
non recordatur ; eciam erant plures stranei quos non cognoscebat.

Interrogata quid faciebant in dicta secta, dicit quod bibebant
et comedebant, deinde supponebant.
Interrogata qualis
eam cognovit in secta carnaliter, dicit quod dictus BocharPerson: dyabolus
eam pluries cognovit carnaliter.
Interrogata an sit aliqua
[S. 97]Seitenumbruchdifferencia in cohituAuffällige Schreibung carnali de dyabolo et homine, dicit quod
sic, quia habet membrum grossum et multum frigidum et
habitat ad modum bestiarum brutarum subvertendo ordinem
nature hominis.
Interrogata quomodo ibat ad sectas,
dicit quod dictus BocharPerson: eam multociens portabat ad
sectas.
Interrogata quomodo, dicit quod sibi tradiderat
unum baculumBegriff: cum onguentoBegriff: , qui per invocacionemBegriff: dyaboli n
ducebat eam ad sectam, dicendo « Joz joz,Sprachwechsel: Französisch parte dyaboli ! ».

Interrogata quo lumineBegriff: utebantur in sectis, dicit quod
habebant lumen trublidum et candelam nigram ; et quando
volebant supponere, candela erat suffocata ; et dicit
quod in galli cantu incontinenti recedebant a secta.

Interrogata de quibus cibis comedebant in secta,
dicit quod comedebant panem, vinum et carnes.

Interrogata de quibus carnibus, dicit aliquando de
carnibus castronis et bovis, et aliquando de carnibus
puerorum
Begriff:
 ; tamen ipsa non commedebat, ut dicit, et
multociens erat Johannes AbbatisPerson: et AnthoniaPerson: , uxor Petri
Begex
Person:
.
Interrogata in quo loco capiebant pueros,
dicit in cimisterio ecclesie parrochialis MartigniaciOrt: .

Interrogata qui erant illi pueri qui fuerant capti
per eos in cimisterio, dicit quod non recordatur, quia
jam diu est quod non fuit in secta, ut dicit.

Item dicit quod quadam vice fuerunt in secta apud
LevronumOrt: , in domo Perrodi RasiPerson: , et ibidem erant eadem
JaquetaPerson: et inter o alios quidam vocatus CognetPerson: de AlessesOrt: Sprachwechsel: Französisch11
et Perrussodus VeniandiPerson: 12 quondam.
Interrogata qualiter apperiebatKorrigiert: apperiebantp
portas quando ibant in domibus et citurnis, dicit quod magister
ipsorum, scilicet dyabolus, apperiebat.
Interrogata qua die tenebant
sectam, dicit multociens in die jovisZeitspanne: Donnerstag.
Interrogata an
timebat quando dyabolus portabat eam, dicit quod sic, aliquando ;
eciam dicit quod occuli faciebant sibi malum propter velocitatem
quando ibat, eciam pro aere.
Interrogata an tempore quo
ibat ad sectas, maritus suus se perceperit de eadem de nocte,
dicit quod non, quia dormiebat ; tamen quando ipsa veniebat, idem
maritus suus sibi JaquetePerson: dicebat : « Quid habes ? Tu es ita
frigida. »
Interrogata an q–confessa fueritKorrektur am unteren Rand, ersetzt: consa fuerit–q capellano delictum
[S. 98]Seitenumbruchheresis, dicit quod non.
Interrogata an receperit corpus ChristiBegriff:
in festo PascheDatum: beweglicher Feiertag quolibet anno, dicit quod sic, sicut alii
in ecclesia.
Interrogata qua devocione recipiebat,
dicit quod aliquando habebat devocionem in se, tamen numquam
potuit venire ad confessionem de huiusmodi delicto
heresis, nec fuit illius volunctatisKorrigiert: voluntatisr.
Aliud nescit de
gestis per eam in secta, quia, ut dicit, diu est quod non
fuit in dicta secta et non recordatur de aliis
preter de suprascriptis, se offerens quod quando recordabitur,
confitebitur et declarabit prefato domino viceinquisitoriBegriff: veritatem.

De quibus premissis omnibus prefatus dominus locumtenens
domini inquisitoris michi notario subscripstoKorrigiert: subscriptos precepit litteram
testimonialem, presentibus ad hec vocatis testibus, videlicet
venerabilibus domino Petro RolazPerson: , canonico RipallieOrganisation: , domino
Petro VullienPerson: , canonico Montis JovisOrganisation: , nobili Jacobo
Exchamperii
Person:
, Jacobo CavelliPerson: , notario, Anthonio Promentz alias
Bertholeto
Person:
, de IntronaOrt: , et Johanne BasPerson: .

[Unterschrift:] Franciscus BossetiPerson:
Notarzeichen

Repeticio facta dicte JaquetePerson:
et conclusio facta in processu
Zentriert


Anno quo supra et die prima mensis maiiOriginaldatierung: 1.5.1459, vigore
assignacionis facte comparuit coram prefato domino
vicario et locumtenente domini inquisitoris, videlicet prenominata
Jaqueta PerolinazPerson: .
Quiquidem dominus viceinquisitor
diligenter interrogavit et avisavit dictam JaquetamPerson:
an ea que supra deposuit sint vera et de eisdem
bene certifficata, et an velit aliquid a dicta sua
responsione removere, mutare vel addere pro sola
facti veritate dicenda t.
Que JaquetaPerson: dicit u et
suo corporali juramento, tactis per eam sanctis scripturis in
manibus prefati domini locumenentis, dicit quod ea que supra
deposuit sunt vera et de ipsis est in animo suo bene
certifficata et avisata et v dicit quod nesciret aliud
dicere quia non recordatur.
Et fuit interrogata per
prefatum dominum inquisitorem an velit concludere in suo
[S. 99]Seitenumbruchpresenti processu vel alias facere allegaciones pro suis
deffensionibus habendis ; dicit quod non vult petere
preter misericordiam Dei et Ecclesie et contentatur quod
concludatur in suo processu, quia aliud nesciret
dicere preter ea que deposuit.
Et pari forma
comparuit egregius frater Victor MactenetiPerson: w,
in decretis baccallarius, procurator fidei, petens concludi
in dicto processu.
Quibus audittis, prefatus
dominus vicarius et locumtenens domini inquisitoris
de consensu dictorum procuratoris fideiBegriff: et JaquetePerson: conclusit
in dicto processu, dicendo : « In nomine Patris et
Filii et Spiritus Sancti amen »
.
De quibus
premissis omnibus et singulis prefatus dominus
procurator fidei michi notario subscripto peciit
dari litteram testimonialem, presentibus ad hec vocatis
testibus, videlicet nobili Johanne ExchamperiiPerson: , vicedopnoAuffällige Schreibung
MartigniaciOrganisation: , Jacobo CavelliPerson: , notario, Angellino
Obsert
Person:
, Perrodo MorandiPerson: , Johanne LeonardiPerson: , BertholetoPerson:
de IntronazOrt: Sprachwechsel: Französisch et Johanne BasPerson: , familiaribus castri dicti
loci MartigniaciOrt: . Actum in dicto castroAusstellungsort: , die et anno
premissis
Originaldatierung: 1.5.1459
.

[Unterschrift:] Franciscus BossetiPerson:
Notarzeichen

RattifficacioBegriff: facta per dictam JaquetamPerson:
de premissis
Zentriert


Anno quo supra et die sabatti quinta mensis maiiOriginaldatierung: 5.5.1459, fuit eadem
JaquetaPerson: interrogata per egregium dominum Petrum CochardiPerson: ,
vicarium domini SedunensisOrganisation: episcopi, de et super premissis an illa sint vera, sicut
deposuit. Que dicit quod sic et illa omnia ractifficat tamquam
vera.
De quibus, etc.Abkürzung, presentibus ad hec vocatis testibus nobilibus
Petermando de ChivronePerson: , vicedopno SedunensiOrt: , PetroPerson: eius
filio, et Jacobo ExchamperiiPerson: .

[Unterschrift:] Franciscus BossetiPerson:
Notarzeichen
[S. 100]Seitenumbruch

xAssignacio facta dicte JaquetePerson: ad audiendum
jus et diffinitivam sentenciamBegriff: super y
suo processu
Zentriert

zAnno quo supra et die decima mensis maiiOriginaldatierung: 10.5.1459, hora
prime
Zeitspanne: morgens
, de mandato prefatorum dominorum vicariorum aa
per me scribam inquisicionis assignata [fuit]Auslassung, sinngemäss ergänztab prefata JaquetaPerson: super
intitulatis, ibidem presens et audiens, ad diem presentem,
hora none, coram prefatis dominis vicariis personaliter
comparitura ad audiendum jus et diffinitivam sentenciam
peremptorie et precise per eosdem ferendam super dictoKorrektur überschrieben, ersetzt: isac
adsuo processu contra eandem JaquetamPerson:
formato.
Actum in castro MartigniaciAusstellungsort: , die et anno premissisOriginaldatierung: 5.5.1459,
presentibus ad hec vocatis testibus Johanne de DrapelloPerson: ,
Angellino ObsertPerson: et Johanne BasPerson: , famulo castellani.

[Unterschrift:] Franciscus BossetiPerson:
Notarzeichen
[S. 101]Seitenumbruch
[S. 102]Seitenumbruch
[S. 103]Seitenumbruch

Anmerkungen

  1. Korrektur überschrieben, ersetzt: d.
  2. Streichung durch einfache Durchstreichung: vi[carius].
  3. Korrigiert: misso.
  4. Korrigiert: am.
  5. Auslassung, sinngemäss ergänzt.
  6. Streichung durch einfache Durchstreichung: di[ceret].
  7. Streichung durch einfache Durchstreichung: dominus.
  8. Korrektur überschrieben, ersetzt: hoc.
  9. Korrigiert: fama.
  10. Handwechsel: Nachtragshand (B).
  11. Handwechsel: Nachtragshand (B).
  12. Korrigiert: diffamata.
  13. Korrektur überschrieben, ersetzt: us.
  14. Streichung durch einfache Durchstreichung: nos.
  15. Streichung durch einfache Durchstreichung: eos.
  16. Korrigiert: apperiebant.
  17. Korrektur am unteren Rand, ersetzt: consa fuerit.
  18. Korrigiert: voluntatis.
  19. Korrigiert: subscripto.
  20. Streichung durch einfache Durchstreichung: non.
  21. Streichung durch einfache Durchstreichung: quod.
  22. Streichung durch einfache Durchstreichung: quod.
  23. Streichung durch einfache Durchstreichung: u[t].
  24. Handwechsel: Anlagehand (A).
  25. Streichung durch einfache Durchstreichung: eorum processibus.
  26. Handwechsel: Anlagehand (A).
  27. Streichung durch einfache Durchstreichung: fuerunt, fuit.
  28. Auslassung, sinngemäss ergänzt.
  29. Korrektur überschrieben, ersetzt: is.
  30. Streichung durch einfache Durchstreichung: eorum processibus.
  1. MartignyOrt: , jadis seigneurie épiscopale, est passée au statut de châtellenie savoyarde en 1384Datum: 1384 ; au point de vue ecclésiastique, elle fait partie du diocèse de SionOrganisation: .
  2. Un des quartiers de MartignyOrt: .
  3. Il s’agit des DominicainsOrganisation: établis au couvent de la MadeleineOrganisation: à LausanneOrt: (Modestin 2007a, p. 364).
  4. Le samedi 27 avril 1459Datum: Samstag, 27.4.1459 n’existant pas, il faut sans doute comprendre le samedi 28 avrilDatum: Samstag, 28.4.1459 ou le vendredi 27 avrilDatum: Freitag, 27.4.1459.
  5. Pour la date, voir la note précédente.
  6. Voir la note précédente.
  7. 27Datum: 27.4.1459 ou 28 avril 1459Datum: 28.4.1459.
  8. Voir la note précédente.
  9. La main semble changer, l’écriture étant beaucoup plus cursive.
  10. Agnès de LuchiaPerson: et Michelle de VillaPerson: furent condamnées en même temps que la dite Jaquette PelorinazPerson: (AACM, AcMy Mixte, nr. 150 et Ammann-Doubliez 2007 et al., p. 186–187.
  11. AlessesOrt: , situé au-dessus de DorénazOrt: , était un village régi au Moyen Âge par le droit écrit. Il se trouvait dans une situation compliquée au point de vue droit. En effet, il faisait partie de la paroisse de Saint-MauriceOrt: , pays de droit écrit, mais il appartenait à la châtellenie de MartignyOrganisation: , pays de coutume. Aussi fut-il détaché en 1431Datum: 1431 de la châtellenie de MartignyOrganisation: pour être rattaché à celle de Saint-MauriceOrt: (AACM, AcMy Mixte, nr. 588 ; voir aussi AACM, AcMy, Bâtiaz, A 4).
  12. Un Ulric ViniandiPerson: est syndic de CharratOrt: en 1423Datum: 1423 (AACM, AcMy Mixte, nr. 122).