check_box_outline_blank zoom_in zoom_out
SSRQ ZH NF I/2/1 143-1

Sammlung Schweizerischer Rechtsquellen, I. Abteilung: Die Rechtsquellen des Kantons Zürich. Neue Folge. Erster Teil: Die Stadtrechte von Zürich und Winterthur. Zweite Reihe: Die Rechtsquellen der Stadt Winterthur. Band 1: Die Rechtsquellen der Stadt Winterthur I, von Bettina Fürderer

Zitation: SSRQ ZH NF I/2/1 143-1

Lizenz: CC BY-NC-SA

Bestätigung des Ablasses zugunsten des St. Petrus und St. Andreas geweihten Altars in der Pfarrkirche in Winterthur durch den Bischof von Konstanz

1484 Dezember 16. Konstanz

Bischof Otto von Konstanz bestätigt auf Bitten der Kollatoren und Patrone des St. Petrus und St. Andreas geweihten Altars in der Pfarrkirche in Winterthur die Gnadenerweise der Kardinäle gemäss den Bestimmungen der beigefügten Urkunde und gewährt weitere 40 Tage Ablass für schwere Sünden. Der Aussteller siegelt.

  • Signatur: STAW URK 533b
  • Originaldatierung: 1484 Dezember 16
  • Überlieferung: Original
  • Beschreibstoff: Pergament
  • Format B × H (cm): 44.0 × 21.5 (Plica: 7.0 cm)
  • 1 Siegel:
    1. Bischof Otto von KonstanzPerson: , Wachs in Schüssel, spitzoval, angehängt an Pergamentstreifen, gut erhalten
  • Sprache: Latein
  • Schreiber: Friedrich Schwegler

Der von drei Kardinälen gewährte Ablassbrief datiert von 1418 und wurde vermutlich in der Endphase des KonstanzerOrt: KonzilsOrganisation: ausgestellt (SSRQ ZH NF I/2/1 52-1). Damals galt es als gängige Praxis, dass Ablassurkunden von Kardinälen nicht der Zustimmung des Diözesanbischofs bedurften, um Gültigkeit zu besitzen, vgl. Seibold 2001, S. 50, 200; Paulus 1922-1923, Bd. 3, S. 227-228. Offenbar war diese Ausnahmeregel Jahrzehnte später nicht mehr bekannt oder wurde angezweifelt, so dass die nachträgliche Genehmigung durch den Bischof von KonstanzOrt: eingeholt wurde. Einige Wochen zuvor hatten Schultheiss und Rat von WinterthurOrt: Organisation: dem Bischof einen Kandidaten für die vakante Pfründe präsentiert (Krebs, Investiturprotokolle, S. 995). Zu Form und Inhalt der Bestätigungsurkunden für Ablässe vgl. Seibold 2001, S. 88-94.

Editionstext


OttoPerson: dei et apostolice sedis gracia episcopus ConstanciensisOrt: universis christifidelibus presentibus et posteris subscriptorum notitiam cum salute in domino sempiterna.
Quando illa a nobis petuntur, que in animarum salutem divinique cultus augmentum et locorum sacrorum ac ornamentorum ecclesiasticorum inibi ncciiorumAuffällige Schreibungnecessariorum reparacionem et
conservacionem tendere prospicimus, gratum illis libenter offerimus auditum eaque favoribus prosequimmur oportunis.
Honestis itaque et piis collatorum seu
patronorum altaris sanctorum PetriPerson: et AndreePerson: , apostolorum, in ecclesia parrochiali sancti LaurenciiPerson: opidi WinterthurOrt: siti nostre dyocesis supplicationibus inclinati,
omnes et singulas indulgencias a reverendissimis in Christo patribus et dominis dominis .. sacrosancte RomaneOrt: ecclesie cardinalibus in litteris, quibus presentes per transfixum annectuntur, specifice designatas dicto altari et ad illud necnon benefactoribus illius seu devote diebus et festivitatibus illico expressis altare huiusmodi visitantibus aut
alia pietatis opera, de quibus in illis mentionatur, adimplentibus concessas sponte et ex certa sciencia ratificamus et gratas habemus illisque pro earum firmiori subsistencia, ne propter constituciones in contrarium militantes forte non attendantur, consensu nostro expresso adhibito easdem approbandas et confirmandas duximus et auctoritate nostra ordinaria presentis scripti patrotinio communimus et approbamus, volentes illas teneri et servari, in contrarium facientibus
non obstantibus. Et nichilominus indulgenciis huiusmodi eciam nostras adicientes omnibus et singulis christifidelibus vere penitentibus, contritis et confessis,
qui altare pretactum diebus et festivitatibus in litteris memoratis specifice descriptis devocionis, orationis vel peregrinacionis causa accesserint vel visitaverint et ad fabricam illius luminaria, ornamenta vel alia quevis eidem altari ncciiaAuffällige Schreibungnecessaria manus porrexerint adiutrices aut aliquod horum pietatis operum, de quibus in dictis litteris originalibus fit mentio, adimpleverint, qualibet vice quadraginta diesZeitspanne: 40 Tage criminalium1 peccatorum de iniunctis eis penitenciis auctoritate
nostra ordinaria presentibus sine fine duraturis misericorditer in domino relaxamus.
In quorum fidem et testimonium premissorum litteras presentes inde
fieri et litteris indulgenciarum prelibatis per transfixum annecti sigillique nostri pontifficalis iussimus et fecimus appensione communiri.
Datum in
aula nostra ConstanciensiAusstellungsort: , anno domini millesimo quadring[ent]Auslassung, sinngemäss ergänztaesimo octuagesimo quarto, die decima sexta mensis decembris, indictione secundaOriginaldatierung: 16.12.1484.
[Kanzleivermerk auf der rechten Seite der Plica:]
Nomine domini Uͦlrici MolitorisPerson: 2
Fridericus SweglerPerson: 3 sstscripsit.
[fol. v]Seitenumbruch
[Kanzleivermerk auf der Rückseite:]
ConrConrad GaͤbPerson: 4 vidit.
[Vermerk auf der Rückseite von Hand des 19. Jh.:]
16 DecDecember 1484Datum: 16.12.1484

Anmerkungen

  1. Auslassung, sinngemäss ergänzt.
  1. Die mittelalterliche Busspraxis unterschied zwischen schweren («criminalia») und lässlichen («venalia») Sünden. Dies wirkte sich auch auf die Anzahl der gewährten Tage aus, vgl. Paulus 1922-1923, Bd. 2, S. 73-78.
  2. Notar der KonstanzerOrt: KurieOrganisation: , vgl. HLS, Ulrich Molitoris; Schuler 1987, Nr. 918.
  3. Vgl. Schuler 1987, Nr. 1211.
  4. Konrad Gäb amtierte von 1479 bis 1486 als Generalvikar (HS I, Bd. 2, S. 553).